De impact van AI op de transportsector
Artificiële intelligentie (AI) kan de transportsector ingrijpend veranderen. Maar hoever staan we anno 2025? Tom Van Woensel, professor vrachtvervoer en logistiek aan de Eindhoven University of Technology, schetst waar AI vandaag al rendeert, waar de grootste kansen en risico’s liggen en welke ethische en organisatorische vragen je best meeneemt. “AI is hier en gaat niet meer weg.”
Wat AI vandaag al doet (en nog niet)?
AI wordt vaak als containerbegrip gebruikt: systemen die kunnen leren, plannen en autonoom beslissen op basis van data. In de logistieke praktijk is de doorbraak nog ongelijkmatig. Tools zoals ChatGPT of CoPilot zijn bekend, maar in de kern van transportplanning en -organisatie is de impact nog beperkt. “De AI-systemen die we vandaag zien, zijn in zekere zin de slechtste versies die we ooit zullen hebben. Ze worden alleen maar sterker,” zegt Van Woensel.
Waar zit de waarde?
Onderzoek en pilots tonen vooral potentieel in:
- Routing en netwerkoptimalisatie: betere routes op basis van realtime verkeer, weer en leveringsprioriteiten; slimmer combineren van ladingen; minder lege kilometers.
- Multimodaal en langeafstand: beslissingslogica die weg, spoor, water en last mile slimmer op elkaar afstemt.
- Warehousemanagement: planning, slotting en capaciteitssturing op basis van vraagvoorspelling en doorlooptijden.
De winst voor bedrijven
- Snellere, robuustere planning: minder handwerk, minder fouten, snellere besluitvorming.
- Lagere kosten: efficiëntere inzet van mensen en middelen.
- Minder brandstof en CO2: zuiniger rijgedrag, routekeuze en voorspellend onderhoud verlagen verbruik en uitstoot.
Van lab naar logistiek
Universiteiten en bedrijven trainen leermodellen op grote datasets om betere voorspellingen te maken, bijvoorbeeld in de last mile op basis van honderden dagen leverdata. Tegelijk ontstaat een levendig start-up-ecosysteem waarin technologie snel evolueert en wordt opgeschaald. “Het is boeiend om te zien hoe wetenschap en praktijk elkaar voortdurend proberen bij te benen,” aldus Van Woensel.
Mensenwerk blijft cruciaal
Maakt AI jobs overbodig? Het werk verschuift. “We zullen minder klassieke planningsrollen nodig hebben, maar meer profielen die AI begrijpen, uitkomsten kunnen interpreteren en uitzonderingen afhandelen.” De menselijke intuïtie blijft nodig bij disrupties zoals dringende klantvragen, geopolitieke blokkades of infrastructurele incidenten. “De kracht zit hem in de combinatie mens en machine.”
Chauffeurs en werkplezier
Strakkere, datagedreven planningen kunnen de autonomie van chauffeurs beperken, met efficiëntere inzet als voordeel. AI biedt tegelijk kansen om het beroep aantrekkelijker te maken: routes dichter bij huis, minder overnachtingen en betere afstemming op voorkeuren.
Autonoom rijden en platooning
Volledig zelfrijdende trucks blijven voor Europa nog geen korte-termijnrealiteit. Er wordt wel getest met platooning – trucks die als een treintje rijden om brandstof te besparen. Minder relevant in stadsdistributie, potentieel interessant voor lange afstanden.
“AI verandert hoe we transport organiseren,” besluit Van Woensel. “De vraag is niet of je instapt, maar hoe je dat doordacht doet.”